Sep 15, 2016
“Why aren’t you in the army?” Volunteer Army recruitment poster during the Russian Civil War.
INTRODUCTION
The end of World War I did not end the bloodbath in Ukraine. National armies, partisan militias, and peasant gangs devastated the land. As is often the case, unarmed civilians bore the brunt of the suffering. And these military forces — the Ukrainian National Army headed by Symon Petlyura, the Tsarist Volunteer Army of Anton Ivanovich Denikin, the Army of the Second Polish Republic, the gangs of Nestor Makhno and Nikifor Grigoriev, and, in rare instances, the Soviet Army — specifically targeted Jewish communities. 1 1 Counting only the pogroms by the Volunteer Army, Nokhem Gergel enumerates 524 Jewish communities targeted in Ukraine. See “The Pogroms in the Ukraine in 1918 – 21,” in YIVO Annual of Jewish Social Science (New York: Jewish Scientific Insitute, 1951), 237 – 252. Estimates of the number of Jews murdered, wounded, or tortured, range between 100,000 and 150,000. 2 2 William Henry Chamberlin estimated that no fewer than 100,000 perished. See The Russian Revolution 1917 – 1921 (New York: Macmillan, 1954), vol. 2, 240. Nokhem Gergel maintained that the total murdered or maimed was more than 100,000. See Di pogromen in ukrayne in di yorn 1918 – 1921, in Yakov Lestchinski, ed. Shriftn far ekonomik un statistik (Berlin: Yidisher visenshaftlekeher institut, 1928), later translated in: “The Pogroms in the Ukraine in the Years 1918 – 1921,” YIVO Annual of Jewish Social Science (New York, 1951), 237 – 252. A reporter for The Nation concluded that 150,000 had died. See The Murder of a Race, volume 114 (1922), 295.
The horrors of 1918 – 1919 spurred people like Nokhem Shtif and other activists in Kiev to devote themselves to the survivors. Even as Shtif made important contributions to scholarship in Yiddish literature, philology, and pedagogy, he was also immersed in politics — as a Zionist, a Socialist, an organizer of Jewish self-defense, and an activist for the Yidishe folks-partey [Jewish People’s Party], which was founded in 1906 in St. Petersburg. Shtif worked at the EKOPO, Evreiskii Komitet Pomoshchi Zhertvam Voiny [Jewish Committee for the Relief of War Victims], and amassed eyewitness testimonies. The Redaktions-kolegye oyf zamlen un oysforshn di materialn vegn di pogromen in Ukrayne [Editorial Board for the Collection and Investigation of Materials Concerning Pogroms in Ukraine] planned to publish seven volumes of documentation. But Bolshevik suppression of political parties, including the Yidishe folks-partey, led Shtif and others to make their way to Berlin. Their archive, the Mizrekh-yidisher historisher arkhiv [Eastern Jewish Historical Archive], was the source for Shtif’s Pogromen in ukrayne: di tsayt fun der frayviliger armey, published in Russian in 1922, then in Yiddish in 1923. Elias Tcherikover also published Antisemitizm un pogromen in Ukrayne, 1917 – 1918 [Antisemitism and the Pogroms in Ukraine, 1917 – 1918] in Yiddish and Russian. A third volume was not published until 1965.
These were seminal works of historiography in Yiddish, but their publication was not solely of academic import. The sale of the books aimed both to raise funds for the relief of survivors and to focus the attention of the world on the plight of the Jews of Ukraine at a time when the Treaty of Versailles, the Minority Treaties, and the League of Nations put human rights issues in the international spotlight.
The Archive received world attention in a dramatic context a few years later during the trial of Sholem-Shmuel Schwarzbard. Schwarzbard was a watchmaker and anarchist from Balta, Ukraine whose mother had been killed in an earlier pogrom. He moved to France in 1910, joined the French Foreign Legion, served in World War I, was badly wounded, and was decorated with the Croix de Guerre. He learned of the new wave of pogroms and returned to Russia to fight against Petlyura’s Ukrainian National Army and Denikin’s Volunteer Army. But his unit was routed, and he barely escaped, making his way back to Paris. In 1926 Schwarzbard learned that Petlyura, now the head of the Ukrainian government in exile, lived in Paris. Schwarzbard followed Petlyura and assassinated him. Schwarzbard was arrested and charged with murder. He admitted killing Petlyura in revenge for the thousands of pogrom victims, including fourteen members of his family. There was a long and tumultuous trial, and Tcherikover, who was now Director of the History Section of the YIVO, testified for the defense, marshaling the harrowing atrocities that the Board had documented in its Archive. Schwarzbard was acquitted.
Although the following excerpts indicate the extent and the brutality of the Volunteer Army pogroms, Shtif’s scholarly analysis also illuminates the Schwarzbard trial. Petlyura’s defenders made much of the fact that Schwarzbard was Jewish and a revolutionary, and had served in the Bolshevik Army. Shtif concludes that at the root of the Denikin pogroms was the anti-Semitism of Denikin’s officers, all of whom were Tsarists and sympathizers of the Black Hundreds. He notes that during World War I the Tsarist régime had already falsely accused the Jews of espionage and of betraying Russia to the Germans. Hundreds of thousands of Jews were forcibly deported from their homes near the front lines due at least in part to the suspicion of treason. Before the revolution, it had been alleged that Jews were conspiring to bring the Bolsheviks to power. On top of the vicious stereotype of Jews as rich and greedy, there was now the canard that all Jews were Communists. A common refrain was “Kill the Jews and save Russia!”
Shtif pinpoints the anti-Semitic vitriol of Vasiliy Vitalyevich Shulgin and Konstantin Nikolayevich Sokolov, two ideologues of the Volunteer Army. Shulgin had been a member of the last Russian Duma and a leader of the Black Hundreds, and was editor-in-chief of the anti-Semitic newspaper, Kievlyanin. Sokolov had helped write the Constitution of the Volunteer Army and was head of Denikin’s propaganda department, Osvag. Both of them promoted the paranoid delusions about an imaginary Judeo-Bolshevik conspiracy. In the 1920s and 1930s those same delusions were to permeate Nazi pathology, thereby contributing to the Holocaust. Similar ideas continued to fuel pogroms even after the end of World War II, and they persist in some quarters today.
The following text contains descriptions of violence, including sexual violence.
Editor’s note: We have standardized the spelling of place names in the Yiddish text using Hanan Bordin’s English-Yiddish Dictionary of Place Names as a model. Readers interested in Shtif’s spellings are invited to download a pdf of the original Yiddish text above.
Click here to download a PDF of this text and its translation.
עינױים און פּײַניקונגען
ס 'איז שװער צו זײַן אָריגינעל אין פּרט אַכזריות נאָך אַזױנע פּאָגראָם־מײַסטערס, װי זעליאָניס, סאָקאָלאָװסקיס באַנדעס, פּעטליורעס אַטאַמאַנעס: פּאַליענקאָ (דער 1 זשיטאָמירער פּאָגראָם יאַנואַר 1919), סאַמאָסענקאָ (פּראָסקערעװער שחיטה) און אַנדערע. און דאָך האָבן די פֿרײַװיליקע אין דעם פּרט אױך באַװיזן אױפֿצוטאָן, סײַ אין דער פֿאַרשידנאַרטיקײט פֿון פּײַניקן און שפּאָטן, סײַ אין דעם אימפּעט, װי אַזױ דאָס איז געטאָן געװאָרן. קודם־כּל אינקװיזיטאָרישע פּײַניקונגען, אינקװיזיטאָרישע מעטאָדעס – דאָס איז דאָס געװײנטלעכע מיטל, װאָס מ'באַגײט דער הױפּט בײַ צאַפּן געלט, בײַ מאָנען, מ'זאָל זיך אױסקױפֿן. די אָנגעװענדטע מיטלען זײַנען אַזױ פֿאַרשידנאַרטיק, און מ'טוט דאָס אַזױ מעטאָדיש, באַטראַכט און אױסגעהאַלטן, אַז ס'קאָן מאַכן דעם אײַנדרוק, אַז דאָ זײַנען ניט סתּם מערדער װאָס טוען זײער זאַך אױף דער גיך, נאָר מיושבֿדיקע פֿרומע אינקװיזיציע־מאָנאַכן, װאָס װילן אַזױ אַרום אַרױסבאַקומען דעם אמת. אַזױנע זאַכן, װי שרעקן מיט דער ביקס, שטעלן „צו דער װאַנט“, שלאָגן, מזיקן, האַקן אבֿרים, – דאָס איז געװען דאָס „באַנאַלע“, דער װאָכעדיקער גאַנג. די פֿרײַװיליקע האָבן פֿאַרמאָגט „פֿײַנערע“ מעטאָדעס; אַ שטײגער הענגען אױף אָנצושרעקן. דאָס קומט פֿיר אַזױ׃ מ'װאַרפֿט אײנעם אַרױף אַ שטריק אױפֿן האַלדז, מ'מאַכט אַ שלײף און מ'הענגט אױף דעם קרבן אױפֿן ערשטן האַקן אין שטוב, מ'לאָזט אָבער ניט, ער זאָל דערשטיקט װערן, װאָרעם מ'דאַרף אים גראָד האָבן אַ לעבעדיקן, ער זאָל זיך אױסקױפֿן, ער זאָל װײַזן, װוּ עפּעס איז אױסבאַהאַלטן, און גלאַט אַזױ צוזען װי אַ מענטש צאַפּלט צװישן לעבן און טױט. מ'נעמט אים דערפֿאַר אַלע מאָל אַראָפּ, מ'לאָזט אים קומען צו זיך, מ'מונטערט מיט דער ביקס, מיט דער נאַגײַקע און מ'הײסט זיך װײַזן װוּ איז װאָס אױסבאַהאַלטן, מ'מאָנט געלט אאַז"װ. מ'„הענגט“ יענעם אַזױ לאַנג, ביז אײגענע און פֿרעמדע לױפֿן ניט און ברענגען אױסקױפֿגעלט. ס'זײַנען באַװוּסט פֿאַלן, װען מ'האָט אַזױ געהאַנגען אַ מענטשן 3 מאָל (בערקאָװיטשן אין קריוואָזער) און אַפֿילו 17 מאָל (סמיליאַנסקין אין טשערקאַס, אַגבֿ, אָפּגערױבט בײַ אים אַ האַלבן מיליאָן), אַ פֿאַל װען אַ ייִנגל אַ גימנאַזיסט (באָריס זאַבאַרסקי אין פֿאַסטעװ) האָט מען גענייט פֿאַרציִען דעם שלײף אױפֿן פֿאָטערס האַלדז.
מ'באַנײַט די מיטל־עלטערישע מעטאָדע פֿון אױספּרוּװן מיט פֿײַער׃ מ'ברענט דאָס פּנים מיט אַ לאָמפּ, מ'װאַרפֿט אין פֿײַער אַרײַן. אין בעלע־צערקעװ, אַ שטײגער, האָט מען דאָס געטאָן מיט אײנעם גראָסמאַן, אַן אַנטלאָפֿענער פֿון אַ פּאָגראָם אין װאָלאָדאַרקע, און יענער איז געשטאָרבן פֿון די װוּנדן. מ'ברענט די האָר אױפֿן קאָפּ, די טריט אאַז"װ.
פֿאַראַן נאָך אַ קאָמבינירטע מעטאָדע: מ'הענגט אײנעם אױף און מ'ברענט אים די טריט מיט ליכט (אין קאַהאַרליק): דאָס דערמאָנט די אינקװיזיטאָרישע „דיבע“. מ'רײַסט האָר פֿון דער באָרד, מ'שטעכט די טריט מיט נאָדלען אאַז"װ. אין באָריספּאָל האָט מען בײַ אײנעם לילעגאַרט געמאָנט 25 טױזנט רובל; פֿאַר „עקשנות“ האָט מען אים תּחילת אומגעװאָרפֿן און געטרעטן מיט די פֿיס, דערנאָך האָט מען אים אַרײַנגעשטופּט אין אַ קעסטל און מ'האָט אים דורכן דעקל געשטאָכן מיט שפּיזן, צו לעצט האָט מען אים כּמעט אַ טױטן אַרױסגעשלעפּט און געשאָסן פֿאַר דער מוטער און דער שװעסטער אין די אױגן.
אין די טױזנטער זײַנען אומגעקומען ייִדן בײַ די פֿרײַװיליקע אונטער די הענט, גרײַז גרױע „קאָמוניסטן“, װאָס מ'האָט זײ געפּאַקט בײַ דער גמרא אין בית־מדרש, קאָמוניסטן־עופֿעלעך אין די װיגן, פֿאַר אײן װעגס מיט די מוטערס און באָבעס צוזאַמען. אין יעדער צעטל הרוגים איבערראַשט די צאָל פֿאַרפּײַניקטע זקנים, פֿרױען, קינדער. מ'האָט געשאָסן, אָבער נאָך מער האָט מען געשטאָכן, געהאַקט מיט שװערדן, אָפּגעהאַקט שאַרבנס. אַ סך זײַנען אומגעקומען אין פֿײַער אין אונטערגעצונדענע הײַזער (אין אײן פֿאַסטעװ אַריבער 100, אין לוטשינעץ, דזשורין, יאַרוגע – פּאָדאָליער גוב'). מ'האָט דערשטיקט אַ שטײגער, אין קאָרסן דעם 80־יאָריקן סוכאָדאָלסקי; לעבעדיקערהײט באַגראָבן׃ די 90־יאָריקע פֿרומע פּעקאַר אין ראָזשעװ, צװײען אין טעטיעװ, בן־ציון עװאַלענקאָ אין אָבוכאָװ (דאָך אַרױס לעבעדיק) און נאָך און נאָך.
אָבער אַזאַ טױט האָבן נאָך געקאָנט מקנא זײַן מענטשן, װאָס מ'האָט זײ געפּײַניקט אָן אַן אױפֿהער, אָפּגעשניטן דעם צונג (קיסמאַן אין פֿאַסטעװ, פֿריִער פֿאַרװוּנדעט מיט אַ קױל), די אױערן, די נאָז, אױסגעשטאָכן די אױגן (יאַמפּאָלסקי אין פֿאַסטעװ), אָפּגעהאַקט הענט און פֿיס אאַז"װ.
װאָס איז שױן צו רעדן פֿון „אידיליעס“, װאָס רוסישע אָפֿיצערן האָבן זיך לוסטיק געמאַכט׃ אײַנגעשפּאַנט ייִדן אין אַ שליטן פֿאַר פֿערד (האָרעדישטש), אָדער געהײסן געמזיקטע האַלב נאַקעטע מענטשן, װאָס פֿאַר זײערע אױגן האָט מען אױסגעקױלעט זײערע עלטערן און קינדער, זיך נעמען פֿאַר די הענט און טאַנצן פֿרײלעך אַ קאַראַהאָד מיט אַ געזאַנג׃ „הרגע ייִדן, ראַטעװע רוסלאַנד!“ (מיכײַלאָװקע – כאַרקעװער גוב'; קאַהאַרליק – קיִעװער גוב'; באָרזנע – טשערניגאָװער גוב' אאַז"װ)Humiliation and torture
It would be hard to be original in cruelty after such pogrom criminals as those of Zelenyi’s gangs and Sokolovsky’s gangs, and Petlyura’s Atamans, Palyenko (during the first pogrom in Zhytomyr January 1919), Semosenko (the slaughter in Proskurov), and others.
Yet in this respect the Volunteer Army managed to outdo them, both in the variety of violence and degradation and in the enthusiasm with which they committed them. First of all, there were methods reminiscent of the Inquisition. These were the primary means of extorting money from people, to ransom their freedom. Their methods were so varied, so thought-out and consistent, that it seemed as though they were not simple murderers doing their usual quick work, but rather serious, pious monks of the Inquisition attempting to extract the truth. Such techniques as threatening people with a rifle, putting them against a wall, beating them, brutalizing them, or breaking their limbs—these were “banal,” workaday.
The Volunteer Army employed “more refined” methods, for example hanging people to frighten them. This is how they did it. They would put a noose around the victim’s neck and throw the rope over the first hook in the house, and they hanged him, not long enough to kill him—they needed him alive to pay the ransom, or to show them where something was hidden—or just to watch him hanging there, between life and death. Then they let him down until he regained consciousness. Then they spurred him on with a rifle, or whipped him, and demanded that he show them what was hidden, that he give them money, etc. And they would do this until family or even strangers brought the ransom money. There were cases where they hanged someone three times: Berkovich in Krivoye-Ozero; someone else seventeen times, (Smilianski in Cherkasy, from whom they extorted half a million rubles); and a case where they compelled a high-school boy, Boris Zabarski in Fastiv, to put the rope around his father’s neck.
They renewed medieval tortures using fire. They would burn someone’s face with a candle, and they threw people into fires. In Bila-Tserkva, for example, they did it to a man named Grossman, who had escaped the pogrom in Volodarka, and he died of the wounds. They would burn the hair on your head, the soles of your feet, etc. And they combined the tortures. They would hang someone and burn the soles of their feet with candles, as they did in Kaharlyk. It was just like the Inquisition torture rack. They ripped the hair from your beard. They stuck needles into your feet, etc. In Boryspil they demanded 25,000 rubles from a man named Lilegart. For “obstinancy,” first they knocked him to the ground and kicked him, then they threw him into a box and stabbed him through the lid with knives. Then they pulled him out, half-dead, and shot him right in front of his mother and sister.
The Volunteer Army murdered thousands of Jews, those old gray-haired “Communists” that they rounded up as they were studying Gemara in the prayer houses, those “Communist” infants in their cradles, along with their mothers and grandmothers. Among those murdered, the number of tortured elderly, women, and children is shocking. They shot people to death, but in greater numbers they stabbed them, slashed them with swords, chopped off their heads. Many died in homes that they set on fire, more than 100 in Fastiv alone; Luchynets; Dzhuryn; and Yaruha (Podolia province). In Korsun they strangled eighty-year-old Sukhodolski. They buried alive ninety-year-old Frume Pekar in Rozhiv; two people in Tetiiv; Ben-Zion Evalenko in Obukhiv (but he got out alive); and more and more.
But such a death might have been preferable for those who were tortured endlessly, their tongues cut out (like Kisman in Fastiv, who had already been wounded by a bullet), their ears, their noses, their eyes gouged out (like Yampolski in Fastiv), their hands and feet cut off, etc. What can we say of the “idyllic scenes” staged by Russian officers? They strung Jews to sleighs instead of horses, as in Horodysche. Or they ordered brutalized, half-naked people whose parents and children were murdered right in front of them to hold hands and merrily dance a karahod while singing, “Murder the Jews and save Russia!” in Mikhaylovka (Kharkiv province); Kaharlyk (Kiev province); Borzna (Chernihiv province); and elsewhere.
Volunteer Army infantry company 1918
דאָס אױסװאָרצלען ייִדישע קהילות
מיר האָבן שױן פֿריִער געזען, אַז די פֿרײַװיליקע זײַנען אױסן געװען ניט בלױז רױבן פֿאַר זיך ייִדיש גוטס. ניט װײניקער האָבן זײ גלאַט חרובֿ געמאַכט, פֿאַרניכטעט. אינעם פֿאַרניכטן, אַלס אַ צװעק פֿאַר זיך, – שטעקט, אַזױ צו זאָגן, דער אידעאַליזם פֿון די פֿרײַװיליקע, װען מ'איז אױסן ניט זיך, נאָר די אידעע׃ אױסראָטן ייִדן. דער דאָזיקער טײל פּאָגראָם־פּראַקטיק׃ פֿאַרניכטן שטובזאַכן, סחורה, צינדן הײַזער, געשעפֿטן, איז שױן באַקאַנט פֿריִער אױך, דער הױפּט בײַ די באַנדעס אין קיִעװער און אין פּאָדאָליער גוב'. נײַ איז דאָ בײַ דער פֿרײַװיליקער אַרמײ, װאָס קײנער ביז זײ האָט דאָס אין אַזאַ מאַסן־מאָסשטאַב ניט געטאָן אַזױ גרינטלעך, סיסטעמאַטיש. אַ סך ייִדישע שטעט און שטעטלעך האָבן שױן איבערגעהאַט צו פּאָגראָמען עטלעכע מאָל אין משך דאָס יאָר 1919, און דאָך האָבן זײ זיך געהאַלטן. איצט האָט זײ די פֿרײַװיליקע אַרמײ דערלאַנגט דעם לעצטן טױטקלאַפּ. אַנדערע שטעט, װי, אַ שטײגער, פֿאַסטעװ, װאָס די פּאָגראָם־כװאַליע האָט זײ גליקלעכערװײַז אױסגעמיטן, און זײ האָבן צו זיך אַרײַנגענומען טױזנטער אומגליקלעכע, אַנטלאָפֿענע פֿונעם פּאָגראָם־גיהנום, האָבן די דאָזיקע פֿאַרניכטונג־סיסטעם פֿאַרזוכט דאָס ערשטע מאָל פֿון די פֿרײַװיליקע. פֿון אונטערצינדן האָבן שװער געליטן אַ סך פּאָגראָמערטער: באָסלעװ, בעלע־צערקעװ, האָראָדישטש, האָסטאָמעל, קאָרסן, מעקאַרעװ, רעקיטנע, ראָסאַװע, טאָלנע, שפּאָלע – קיִעװער גוב'; באָריספּאָל – פּאָלטאַװער גוב'; ניעזשין – טשערניגאָװער גוב'; קריוואָזער, טאָמאַשפּאָל, מיאַסקאָװקע, סאַװראַן – פּאָדאָליער גוב' אאַז"װ.
אַנדערע ערטער, װי אַ שטײגער פֿאַסטעװ מיט זײַנע 10 טױזנט ייִדישע אײַנװױנער, זײַנען כּמעט אין גאַנצן אַװעק מיטן פֿלאַם און רױך. אין אײן פֿאַסטעװ זײַנען פֿאַרברענט געװאָרן 200 ייִדישע הײַזער און אױך אַזױ פֿיל קראָמען.
מ'האָט סיסטעמאַטיש פֿאַרניכטעט ניט בלױז פּריװאַט־פֿאַרמעגן, נאָר געזעלשאַפֿטלעך גוטס אױך. מ'האָט צעשטערט און געברענט בתּי־מדרשים, ייִדישע שפּיטאָלן, בתּי־זקנים, שולן, לײַ־ און שפּאָר־קאַסעס, קאָאָפּעראַטיװן. אין בעלאַ־צערקאָװ אַ שטײגער האָט מען פֿון דער תּלמוד־תּורה געמאַכט אַן אָפּטריט, דעם פֿליגל אין הױף האָט מען געמאַכט פֿאַר אַ פֿערדשטאַל, כאָטש דאָ פֿאַרבײַ איז פֿאַראַן אַ פּאַסיק האַלב פֿאַרמאַכט געבײַ פֿאַר פֿערד, מ'האָט אױסגעהאַקט די פֿענצטער מיט ראַמען, די טירלעך פֿון די אױװנס. אין ראָסאַװע, אַ שטײגער, האָט מען חרובֿ געמאַכט די לײַ־ און שפּאָר־קאַסע אױף אַזאַ שטײגער׃ די קאָזאַקן האָבן אױפֿגעריסן די שופֿלאָדן, די שאַפֿעס, די טישן, דעם אַרכיװ, זײ האָבן אױפֿגעריסן דעם סקלאַד און האָבן צערױבט די גאַנצע סחורה. אַ שטיק צײַט האָבן זײ זיך געמאַטערט מיט דער פֿײַער־קאַסע; צו לעצט, אַרום 1 בײַ נאַכט, האָבן זײ אונטערגעלײגט אונטער דער קאַסע פּיראָקסילין און אױפֿגעריסן דאָס גאַנצע געבײַ.
מאַסנװײַז האָט מען פֿאַרניכטעט ייִדישע הײַזער, געשעפֿטן, פֿריִער צערױבט אַלצדינג, װאָס ס'האָט זיך געפֿונען אין זײ. צו דעם דאָזיקן חורבן קומט נאָך צו, װאָס דאָס גאָרע האַנדל־לעבן און עקאָנאָמיש לעבן בכלל איז פּאַראַליזירט געװאָרן, װאָרעם דער טעראָר, דאָס באַפֿאַלן און רױבן ייִדן, האָט ניט אױפֿגעהערט אַפֿילו די צײַט פֿון „שטילן פּאָגראָם“. דאָס אַלץ האָט געבראַכט דערצו, אַז צענדליקער ייִדישע קהילות זײַנען אָפּגעמעקט געװאָרן. דאָס „לעבן“ אין די שטעט און אין שטעטלעך מיטן פּערמאַנענטן פּאָגראָם איז געװאָרן אַזאַ פּײַן, אַז ניט געקוקט דערױף, װאָס אױף די װעגן האָט געלױערט דער טױט, האָבן די לעבן־געבליבענע, הונגעריק, נאַקעט און באָרװעס, מיט זקנים, קראַנקע און קינדער אױף די הענט, זיך געלאָזט לױפֿן, װוּהין די אױגן טראָגן. אָפֿט האָבן זײ געטראָפֿן פּונקט אין אַזױנע רויִנירטע קהילות. דאָ, אין די נײַע ערטער, האָבן די הײמלאָזע געקאָנט אַרױסקוקן ניט מער װי אױף צדקה. װאָס מער קהילות ס'זײַנען חרובֿ געװאָרן, און װאָס מער ס'האָבן זיך אָנגעזאַמלט אַזױנע הײמלאָזע, אַלץ קלענער האָט געמוזט װערן די דאָזיקע הילף. דאָ האָט מען זיך געװאַלגערט אין אַ שרעקלעכער ענגשאַפֿט אין בתּי־מדרשים און הקדשים און מ'איז אױסגעשטאָרבן מאַסנװײַז פֿון הונגער, קעלט, נאָך מער פֿון עפּידעמיעס, דערהױפּט פֿון טיפֿוס. די שטערבלעכקײט פֿון דער ייִדישער באַפֿעלקערונג צו יענער צײַט איז געװאָרן אַזױ גרױס, אַז מ'האָט ניט באַװיזן מקבר צו זײַן צו דער צײַט, און ס'איז געװאָרן „אָטשערעדן“ אױף קבֿורה. מ'קאָן זיכער זאָגן, אַז אױב ייִדן זײַנען געפֿאַלן אין די טױזנטער פֿון קאָזאַקישע קױלן און שװערדן, זײַנען נאָך מער, אין צענדליקער טױזנטער, אומגעקומען פֿונעם חורבן, נאָכן פּאָגראָם, פֿון הונגער, קעלט און טיפֿוס.
דאָס האָט געטראָפֿן צענדליקער ייִדישע קהילות הײמלאָזע׃ באָריספּאָל, באָיאַרקע, האָסטאָמעל, דימער, איגנאַטאָװקע, יאַרוגע, קאַהאַרליק, קאָבישטשע, קאָזין, קריװאָזער, מיראָנאָװקע, מאָשני, אָרלאָװעץ, פּאָטאָקי, ראָזשעװ, ראָסאַװע, טאַגאַנטשע, טאַראַשטש, שאַרגאָראָד, און אַנדערע. אײניקע הײמלאָזע, װאָס האָבן זיך געפּרוּװט אומקערן אַהײם, האָט דאָס געקאָסט דאָס לעבן (אַ שטײגער ראָסאַװע); אין בעסטן פֿאַל האָבן זײ געמוזט באַלד אַנטלױפֿן (באָיאַרקע און אַנד' ערטער). קאָזאַקן האָבן געצונדן די הפֿקר־געבליבענע הײַזער, אָדער אַרומיקע פּױערים האָבן זײ צענומען. צוריקקומען איז שױן ניטאָ װוּהין.The extermination of Jewish communities
We have seen that the Volunteer Army was not satisfied with merely plundering Jewish possessions. They were just as inclined to simply destroy everything, and this annihilation for annihilation’s sake was, so to speak, an expression of the Volunteer Army’s idealism: selflessly devoted to rooting out the Jews completely. We have already seen that the emptying out of household goods and furniture, and the burning down of homes and stores, was part of the practice of pogroms, especially in the provinces of Kiev and Podolia. But no other group had done this on such a massive scale, so systematically or so thoroughly, as the Volunteer Army. Many Jewish towns and villages had already suffered pogroms in 1919, but they had managed to hang on. The Volunteer Army now dealt them the death blow.
Other towns, like Fastiv, which had happily avoided the first wave of pogroms, and which had welcomed thousands of unfortunates who had fled from that hell, first experienced that kind of systematic annihilation at the hands of the Volunteer Army. Many towns were decimated by the burning down of houses: Bohuslav, Bila-Tserkava, Horodysche, Gostomel, Korsun, Makariv, Rakitna, Rosava, Talne, Shpola (Kiev province); Boryspil (Poltava province); Nizhyn (Chernihiv province); Krivoye-Ozero, Tomashpil, Myaskova, Savran (Podolia province), and others.
Towns like Fastiv, for example, with 10,000 Jewish residents, were left almost completely empty amidst the flames and smoke. In Fastiv alone, 200 Jewish houses were totally burned down, and as many shops. They systematically destroyed not only private property, but also community institutions. They demolished and burned Jewish prayer houses, hospitals, old-age homes, schools, free-loan associations, and cooperatives. In Bila-Tserkva they turned the Talmud-Torah into an outhouse, and one part of its courtyard into a horse-stall, although there was a deserted horse shed nearby. They smashed the window panes and the oven doors. In Rosava they destroyed the free-loan association. The Cossacks tore apart the drawers, the cabinets, the tables, the accounts. They broke into the warehouse and plundered everything. They struggled for a long time to break into the safe. Finally at one in the morning they put pyroxylin under the safe and blew up the whole building.
They destroyed Jewish homes and stores on a massive scale after first plundering them. One result of this was that economic life was paralyzed, because the terror and the attacks on Jews did not stop even in the “quiet pogroms.” All of this resulted in dozens of Jewish communities being annihilated. Life became unbearable in the towns and villages where there reigned a “permanent pogrom.” So despite the fact that death lurked on the roads, the survivors fled wherever they could, starving, naked, barefoot, with the elderly and children. They would often stumble onto communities that had already been devastated. There these homeless would have to depend on charity.
As more and more villages were destroyed, and more people were made homeless, the availability of assistance dwindled. Many ended up horribly cramped in prayer houses and poorhouses, dying in huge numbers from hunger, cold, and even more from epidemics, especially typhus. The death rate among Jews at that time was so high that it was often impossible to bury them in the proper time, and corpses had to wait for burial. It can be said that if Jews were murdered by the thousands by Cossack bullets and swords, they died by the tens of thousands in the suffering after the pogroms, from starvation, the cold, and typhus.
Indeed dozens of Jewish communities were rendered homeless: Boryspil, Boyarka, Gostomel, Dymer, Ignatovka, Yaruha, Kaharlyk, Kobyzhcha, Kozyn, Krivoye-Ozero, Myronivka, Moshny, Orlovets, Pototsky, Rozhiv, Rosava, Tahancha, Tarashcha, Sharhorod, and others. Some of those who tried to return home were murdered, for example in Rosava, and at best they managed to escape again, as in Boyarka. The Cossacks burned down the abandoned houses, or local peasants moved in. There was no going home.
דאָס שענדן פֿרױען מאַסנװײַז
דאָס שענדן מאַסנװײַז ייִדישע פֿרױען – דאָס איז דער שאַרפֿסטער, בולטסטער סימן אין די פּאָגראָמען בײַ די פֿרײַװיליקע. דאָס איז דאָס אײגנס, װאָס די פֿרײַװיליקע האָבן אַממײסטן אױפֿגעטאָן אין דער פּאָגראָם־פּראַקטיק. שרעקלעכע שחיטות זײַנען פֿירגעקומען פֿריִער אױך, ס'איז גענוג צו דערמאָנען די שחיטות פֿון פּעטליורעס אַרמײ אין פּראָסקערעוו אין פֿעלשטין (פֿעברואַר 1919), גריגאָריעװס בלוטבעדער אין טשערקאַס, אין יעליסאַװעטגראַד (מײַ 1919), און דאָך איז דאָרט שענדן פֿרױען געװען אַ זעלטענע זאַך, געצײלטע פֿאַלן. איצט, בײַ די פֿרײַװיליקע, איז דאָס געװאָרן אַ פּראָגראַמזאַך, אַזױ װי רױבערײַען, רציחות. פֿרױען שענדט מען אומעטום, אַפֿילו בײַ „שטילע פּאָגראָמען“ און אין די גרױסע שטעט. אין יעקאַטערינאָסלאַװ האָט מען גערעדט װעגן טױזנט געשענדטע ייִדישע פֿרױען. אין קלײנע שטעטלעך זײַנען געשענדט געװאָרן הונדערטער פֿרױען, ד"ה כּמעט אַלע, װאָס האָבן ניט באַװיזן זיך אױסצובאַהאַלטן אַ לאַנגע צײַט, אָדער אַנטלױפֿן. פֿריִער איז שױן דאָ דערמאָנט געװען, װי אַזױ דאָס שענדן פֿלעגט פֿירקומען׃ 1) מ'פֿלעגט דאָס טון אָפֿן פֿאַר מענער, עלטערן, קינדער און אַלע אַרומיקע אין די אױגן; 2) מ'פֿלעגט ניט שױנען ניט קײן עלטער, ניט קײן צושטאַנד. דער דאָזיקער גרױל האָט ניט אױסגעמיטן ניט קײן קלײנע קינדער, פֿון 8 יאָר אָן, ניט קײן זקנות. מ'װאָלט געקאָנט האַלטן די אַלע מיטטײלונגען פֿון אָרטיקע קאָרעספּאָנדענטן, װי אױך ספּעציעלע אױספֿאָרשונגען װעגן שענדן פֿרױען, פֿאַר אַ בײזן חלום פֿון היציק־קראַנקע, אָבער דאַן װאָלט מען באַדאַרפֿט אָנקומען צו נאָך אַ װילדערער השערה, אַז הונדערטער מענטשן פֿון פֿאַרשידענע ערטער, װאָס האָבן זיך קײן מאָל ניט געטראָפֿן, האָבן עפּעס װי על־פּי נס געמאַכט צװישן זיך אַ הסכּם דערצײלן אײנע און די זעלבע זאַך, כּמעט מיט די זעלבע װערטער און דערצו נאָך אױסקלערן נעמען פֿון די געטראָפֿענע. מ'װאָלט באַדאַרפֿט פּועלן בײַ זיך, אַז מאַסן ייִדישע פֿרױען, װאָס האָבן זיך געמוזט װענדן צו דאָקטױרים און צו אַקושאָרינס נאָך הילף, פֿאַרמאָגן ניט דאָס מינדסטע ערן־געפֿיל און קלערן אַלײן אױף זיך אױס דאָס מיאוסטע, און דאָס ערגסטע. אַזױ שרעקלעך, נישט צו באַנעמען, איז דאָס, װאָס ס'װערט דערצײלט. לאָמיר דאָ ברענגען עטלעכע פֿאַקטן פֿון אָן אַ שיעור אַזױנע׃ אין קאָרסן (קיִעװער גוב') זײַנען פֿאַרצײכנט צװײ פֿאַלן, װען מ'האָט געשענדט 70־יאָריקע זקנות, דאָס אײגענע איז פֿירגעקומען אין ראָסאַװע מיט אַ 75־יאָריקער פֿאַר דעם מאַן און די טעכטער אין די אױגן, אין טאָמאַשפּל און אין אַנדערע ערטער. אין קרעמענטשוק האָבן 6 קאָזאַקן געשענדט אַ פֿרױ קראַנק אױף ריקפֿאַל־טיפֿוס, אין קאָרסן – אַ פֿרױ אַ גוסס, װאָס איז אױסגעגאַנגען דאָ אױף דער שטעל. אין ניעזשין, אין ראָסאַװע האָט מען געשענדט געװינערינס נאָך אין קימפּעט, אין פּרילוק האָט מען אָפּגעשטעלט אַ מײדל אין מיטן העלן טאָג אין גאַס אַקעגן װאָלאָסט, מ'האָט זי אױסגעטאָן נאַקעט און געשענדט. צו 8, צו 10 קאָזאַקן מיט אַ מאָל שענדן קלײנע קינדער. אין טשערקאַס האָט מען אײנע אַ געשענדטע צעביסן פֿונעם קאָפּ ביז די פֿיס און זי איז געשװאָלן געװאָרן. אין באָרזנע האָט מען אַ גרופּע ייִדישע מײדלעך געכאַפּט אין גאַס, פֿריִער זײ אױסגעשמיסן, דערנאָך געשענדט. ייִדישע מײדלעך און פֿרױען פֿלעגט מען מאַסנװײַז פֿאַרשלעפּן פֿון די הײַזער, און זײ האָבן זיך שױן צוריק ניט אומגעקערט, אַרױסנעמען פֿון די װאַגאָנען אין װעג. דער גרעסטער טײל קרבנות האָט זיך אָנגעשטעקט מיט די העסלעכסטע װענערישע קרענקען, אַנדערע זײַנען אַראָפּ פֿון זינען. מ'האָט געשענדט און דערנאָך געהרגעט, אַ סך האָבן זיך געבעטן װי אַ חסד דעם טױט אַנשטאָט דער שאַנד. און אַ סך בלוטיקע קרבנות האָבן געבראַכט ייִדן, אַלט און יונג, פֿאַרטײדיקנדיק זײערע אײגענע פֿאַר שאַנד און אומגליק. און װי לאָזט זיך דאָס אַלץ דערצײלן…?
The mass rape of women
The most distinctive, striking feature of the Volunteer Army pogroms was the mass rape of Jewish women. That was its special barbarity. There had been horrendous slaughters before. One need only mention the slaughters of Petlyura’s Army in Proskurov and Felshtin in February 1919; Grigoriev’s bloodbaths in Cherkasy and Yelizavetgrad in May 1919. But rapes had been rare, few in number. Now with the Volunteer Army it became systematic, along with plunder and murder. They raped women everywhere, even in the “quiet pogroms” and in the larger cities. In Yekaterinoslav they spoke of a thousand Jewish women being raped. In smaller towns, it was hundreds, which means almost all those who could not manage to escape or hide themselves for long.
The manner in which it was done has already been noted. 1) It was done out in the open, in front of husbands, parents, and children. 2) No one was spared this horror for any reason or age, from little girls as young as eight to elderly women. One might imagine that the reports from so many different local informers, as well as the special investigations on the rape of women, might be the nightmare of some delirium, but then one would have to draw the even more fantastic conclusion that hundreds of people who had never even met each other had somehow colluded to make up the exact same story, using almost the very same words, even inventing the names of the victims. One would have to believe that masses of Jewish women went to doctors and midwives for help and, with no shame whatsoever, made up the foulest and vilest stories about themselves. So horrendous are these accounts that they are difficult to grasp. Here are a few of the countless reports. In Korsun (Kiev province) two cases are documented of the rape of women in their seventies: in Rosava a 75-year-old woman in front of her husband and daughters; in Tomashpil; and elsewhere. In Kremenchuk six Cossacks raped a woman who was suffering from typhus. In Korsun they raped a woman who was on her deathbed, and she died on the spot. In Nizhyn and in Rosava they raped women in childbed. In Pryluky they stopped a girl in the street in broad daylight across from the district office, they stripped her naked, and raped her. Eight to ten Cossacks would rape one child. In Cherkasy they bit a raped girl from head to toe, until she was all swollen. In Borzna they seized a group of girls in the street, whipped them, then raped them.
They dragged Jewish women and girls en masse out of their homes, and they never came back. Others were snatched straight out of trains. Many of the victims came down with the vilest venereal diseases. Others lost their sanity. They raped and then murdered many. Some women begged for death rather than be raped. And many Jews, old and young, ended up dead trying to protect their own from shame and tragedy. There are no words . . .
